De context van deze beschouwing is de bijstelling van de examenprogramma’s in het voortgezet onderwijs in Nederland, waarin het behandelen van maatschappelijke vraagstukken en denkvaardigheden als oordeelsvorming een belangrijke plek krijgen. Het stellen van vragen is volgens Hattie (2012) een krachtig en veel gebruikt instrument in het onderwijs en hij noemt de leraar die de benodigde vraagstrategieën hiervoor gebruikt een ‘dialogische leraar’. In dit artikel wordt onderzocht wat de kenmerken zijn van de dialoog als specifiek vraaggesprek bij Hannah Arendt. Deze worden vergeleken met de kenmerken van de dialoog in verschillende vormen van dialogisch onderwijs en met de uitkomsten van recent vakdidactisch onderzoek bij het vak filosofie in Nederland. Daaruit blijkt dat Hannah Arendt een viertal grondslagen voor de dialoog formuleert en dat specifieke vraagstrategieën van leraren ruimte geven aan leerlingen om zelfstandig te denken en om tot oordeelsvorming te komen.
Hans Wessels ( vm. vakdidacticus filosofie en vm. lerarenopleider GST, Univ. Utrecht)
De dialoog als vraaggesprek: kenmerken en vraagstrategieën – dimensies nr10 jun 2025 (pdf)